Μελέτιος προηγούμενος Βατοπαιδίου, ἱερομόναχος (μέσα 18ου αἰώνα)

Μελέτιος προηγούμενος Βατοπαιδίου, ἱερομόναχος (μέσα 18ου αἰώνα)

Ὁ προηγούμενος Μελέτιος ἀποτελεῖ δεσπόζουσα φυσιογνωμία τῆς μονῆς κατά τίς μεσαῖες δεκαετίες τοῦ 18ου αἰώνα καί ἀναδείχθηκε κυρίως γιά τήν τολμηρή καί ὁραματική πρωτοβουλία του γιά τήν ἵδρυση τῆς Ἀθωνιάδος Σχολῆς, ἑνός σχολείου ἀνώτερων σπουδῶν πού θά ἱκανοποιεῖ τίς πνευματικές καί παιδευτικές ἀνάγκες τοῦ ὀρθόδοξου κόσμου, πολύ πέραν ἀπό τά ὅρια τῆς Ἀθωνικῆς πολιτείας. Οἱ πρωτοβουλίες τοῦ Μελετίου γονιμοποιήθηκαν γιατί συνέπεσαν μέ τήν συμπορεύονται μέ τήν βούληση τῆς βατοπαιδινῆς ἀδελφότητας καί τούς ἐκπαιδευτικούς ὁραματισμούς τοῦ πατριάρχου Κύριλλου Ε´.

Οἱ πληροφορίες πού διαθέτουμε ὡς τώρα γιά τόν προηγούμενο Μελέτιο εἶναι πενιχρές καί δέν ἀρκοῦν γιά νά ἀνασυνθέσουν τήν προσωπικότητα, τήν παιδεία, τή δράση του καί πάνω ἀπό ὅλα τούς προβληματισμούς καί τίς ἐπιμέρους ἐνέργειές του γιά τήν ἵδρυση τῆς σχολῆς. Πάντως, καί στά δύο περί τῆς Ἀθωνιάδος πατριαρχικά σιγίλλια (τῶν ἐτῶν 1750 καί 1753), ὁ πατριάρχης Κύριλλος Ε´, ὁρίζοντας τόν Μελέτιο ὡς ἐντός Ἁγίου Ὄρους ἰσόβιο ἐπίτροπο τῆς Σχολῆς, δέν φείδεται ἐπαίνων, χαρακτηρίζοντας τόν βατοπαιδινό μοναχό ὡς πρωταίτιον τοῦ θεαρέστου τούτου ἔργου καί συνεργόν καί συμπράκτορα καί ἱκανό νά διαχειρισθεῖ τίς διοικητικές ὑποθέσεις της.

Σύμφωνα μέ τόν Χριστοφόρο Κτενᾶ, ὁ Μελέτιος ἦταν Κρής στήν καταγωγή καί πιθανόν νά ταυτίζεται μέ τόν ἱερομόναχο Μελέτιο, ὁ ὁποῖος, εὑρισκόμενος προφανῶς γιά ζητεία στή σερβική ἐπαρχία τοῦ ἐπισκόπου Μπάτζκας, ἀγόρασε στίς 17 Σεπτεμβρίου τοῦ 1745 τεμάχιο Τιμίου Ξύλου. Ὁ ἐπίσκοπος Μπάτζκας Βησσαρίων Παύλοβιτς μέ ἔγγραφο πού συντάχθηκε ἐν Σάντζῳ Πετροβαραδινίου, ἐπικυρώνει τήν γνησιότητα τοῦ ἱεροῦ κειμηλίου.

Λίγο πρίν τό 1756 ὁ προηγούμενος Μελέτιος, ὁ ὁποῖος πρέπει νά ταυτισθεῖ μέ τόν ὁμώνυμο ἱδρυτή τῆς Ἀθωνιάδος, βρίσκεται στήν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ἀνοικοδόμησε τό μετόχι τῆς μονῆς, τό ὁποῖο εἶχε καταστραφεῖ ἀπό πυρκαγιά περί τό 1750. Στό πρίν μονόροφο οἰκοδόμημα προσέθεσε δεύτερο ὄροφο μέ σιδερένιες πόρτες καί παράθυρα (τὸ ἔφθιασεν ἀκόμη ἕνα πάτωμα γκιαυγκίρι καινούργιον ἐπάνω εἰς τὸ πρῶτον μὲ πόρτες καὶ παράθυρα σιδερένια), δαπανῶντας 1430 γρόσια. Τό βατοπαιδινό μετόχι τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἶχε οἰκοδομηθεί μέ δαπάνες τοῦ φαναριώτη ἄρχοντα Μανουήλ Ὑψηλάντου, κιουρκτζήμπαση του ἐπιτρόπου Ἰμπραήμ-πασά, κοντά στόν ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου Τζιμπαλίου (ἤ Τζουμπαλίου ἤ Ἁγιᾶς), στό σύνορο τῶν ἐνοριῶν Φαναρίου καί Τζιμπαλίου. Στά τέλη τοῦ 1756 ἤ στίς ἀρχές τοῦ 1757 πιθανόν νά μετέβη στό Βουκουρέστι, ἐνῶ δύο ἔτη ἀργότερα, τό 1758, ἐκτελεῖ χρέη ἐπιστάτου τῆς Ἱερᾶς Κοινότητοςκαί προφανῶς πρέπει νά ταυτισθεῖ μέ τόν προηγούμενο Μελέτιο ὁ ὁποῖος το 1761 εἶναι ἐπίτροπος τῆς μονῆς Βατοπαιδίου καί ἐπίτροπος τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος τοῦ Ἁγίου Ὄρους στήν Κωνσταντινούπολη.