Κυριακή των Βαϊων

Η είσοδος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα

Όταν πλησίαζαν στα Ιεροσόλυμα κι έφτασαν στην Βηθσφαγή, κοντά στο όρος των Ελαιών, ο Ιησούς έστειλε δύο μαθητές λέγοντάς τους: «Να πάτε στο χωριό που είναι απέναντί σας, και θα βρείτε αμέσως ένα θηλυκό γαϊδούρι δεμένο, μαζί με το πουλάρι του. Να τα λύσετε και να μου τα φέρετε. Κι αν σας πει κανένας τίποτε, να του πείτε πως το χρειάζεται ο Κύριος. Κι αυτός θα τα στείλει αμέσως». Αυτά έγιναν για να εκπληρωθεί εκείνο που είχε πει ο Θεός με τα λόγια του προφήτη:

Πέστε στην πόλη της Σιών:

Έρχεται σ’ εσένα ο βασιλιάς σου

πράος, καβάλα πάνω σε γαϊδούρι,

πάνω σε πουλάρι, γέννημα υποζυγίου.

Οι μαθητές πήγαν κι έκαναν όπως τους πρόσταξε ο Ιησούς: Έφεραν το γαϊδούρι και το πουλάρι του, έβαλαν πάνω τους τα ρούχα τους κι εκείνος κάθισε πάνω σ’ αυτά. Οι πιο πολλοί από το πλήθος έστρωναν τα ρούχα τους στο δρόμο, ενώ άλλοι έκοβαν κι έστρωναν κλαδιά από τα δέντρα. Και το πλήθος, όσοι βάδιζαν μπροστά του κι όσοι ακολουθούσαν, κραύγαζαν:

Δόξα στον Υιό του Δαβίδ!

Ευλογημένος αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο!

Δόξα στον ύψιστο Θεό!

Όταν μπήκε στα Ιεροσόλυμα, αναστατώθηκε όλη η πόλη. «Ποιος είναι αυτός;» ρωτούσαν. Το πλήθος έλεγε: «Αυτός είναι ο προφήτης Ιησούς, από τη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας».

Κατά Ματθαίον, 21, 1-10

Κυριακή των Βαΐων και η Εκκλησία εορτάζει τη Βαϊοφόρο είσοδο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Αυτή την ημέρα Εκκλησία υποδέχεται το Βασιλέα των βασιλευόντων και τον Κύριον των κυριευόντων.

Χειρόγραφο 0124, Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας, φφ. 1r-2v: Ευαγγελικές περικοπές του όρθρου της Κυριακής των Βαϊων.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυστόστομος, στον λόγο του Είς τα βαΐα, γράφει: “Από που ο όχλος γνώριζε τον Κύριο ως βασιλέα; Δεν φορούσε βασιλικό διάδημα, ούτε περιβαλλόταν με βασιλική πορφύρα, ούτε τον συνόδευε πλήθος στρατού, ούτε προπορεύονταν άλογα και άρματα και χρυσοποίκιλτες ασπίδες, ούτε επέβαινε σε πορφυρόστρωτο βασιλικό άρμα. Σε μικρό γαϊδούρι καθόταν, και Τον συνόδευαν μονάχα δώδεκα μαθητές.“

Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τα Βάια, φφ. 342v-346v. Ιερά Κοινότητα Άγιου Όρους, χφ. 0089

“Διότι, συνεχίζει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, όταν είδαν τον Κύριο να επιβαίνει μόνος στο γαϊδούρι, ο κόσμος ευθύς έφεραν στο νου τους τις προφητείες και, παίρνοντας βάγια από τους φοίνικες, έλεγαν ο ένας στον άλλο: τι περιμένουμε και δεν βγαίνουμε να προϋπαντήσουμε το νοητό φοίνικα κρατώντας τα βάγια των φοινίκων; Ο καρπός του είναι γεμάτος γλυκασμό και αθανασία, τα φύλλα του ιάματα της οικουμένης, το στέλεχος, δηλαδή το ξύλο του Σταυρού, είναι σωτηρία όλου του κόσμου και τρόπαιο της νίκης κατά του διαβόλου.”

Η βαϊοφόρος (λεπτομέρεια). Φορητή εικόνα.

Η Βαϊοφόρος (λεπτομέρεια). Φορητή εικόνα.

“Χαίρε, πόλη της Σιών! Αλαλάξτε από χαρά, κάτοικοι της Ιερουσαλήμ! Νάτος, ο βασιλιάς σας, έρχεται· είναι δίκαιος και σώζει. Είναι πράος και κάθεται πάνω σε γαϊδούρι, σ’ ένα πουλάρι, γέννημα υποζυγίου. Θα εξαφανίσει τ’ άρματα από τον Εφραΐμ και τ’ άλογα από την Ιερουσαλήμ. Θα συντρίψει τα τόξα τα πολεμικά και θα εγκαταστήσει την ειρήνη ανάμεσα στα έθνη. Η εξουσία του θ’ απλώνεται απ’ τη μια θάλασσα στην άλλη κι από τον ποταμό Ευφράτη ως τις άκρες της γης!”

Ζαχαρίας 9,9

Ο προφήτης περιγράφει τον Κύριο ως ειρηνικό και ταπεινό άρχοντα, σε αντίθεση με τους πολεμοχαρείς στρατηλάτες βασιλείς της εποχής του. Η δύναμη του Κυρίου δεν στηρίζεται στα άρματα και τους ίππους, ούτε αποσκοπεί στη θεμελίωση ισχυρού επίγειου κράτους.

Σταυρός λιτανείας – Αγίας Τραπέζης (λεπτομέρεια) . 13ος αι. Ι.Μ. Αγίου Παύλου.

Στην υμνολογία της Εκκλησίας μας, την Κυριακή των Βαΐων ψάλλονται τρία θριαμβικά αναστάσιμα απολυτίκια και ένα κοντάκιο της:

Απολυτίκιο Α’ (Ήχος α΄)

Την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος,
εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός
όθεν και ημείς ως οι παίδες, τα της νίκης σύμβολα φέροντες,
σοι τω νικητή του θανάτου βοώμεν. Ωσαννά εν τοις υψίστοις,
ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου

Απολυτίκιο Β΄ (Ήχος δ΄)

Συσταφέντες σοι δια του βαπτίσματος, Χριστέ ο Θεός ημών
της αθανάτου ζωής ηξιώθημεν τη Αναστάσει σου
και ανυμνούντες κράζομεν: Ωσαννά εν τοις υψίστοις,
ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου.

Απολυτίκιο Γ΄ (Ήχος πλάγιος του Β΄)

Μετά κλάδων υμνήσαντες πρότερον
μετά ξύλων συνέλαβον ύστερον
οι αγνώμονες Χριστόν, Ιουδαίοι τον Θεόν.
Ημείς δε πίστει αμεταθέτω,
αεί τιμώντες ως ευεργέτην,
δια παντός βοήσωμεν αυτώ.
Ευλογημένος ει ο ερχόμενος
τον Αδάμ ανακαλέσασθαι.

Κοντάκιο (αυτόμελο), (Ήχος πλάγιος του Β΄)

Τω θρόνω εν ουρανώ,
τω πώλω επί της γης
εποχούμενος Χριστέ ο Θεός.
Των αγγέλων την αίνεσιν
και των παίδων ανύμνησιν
προσεδέξω βοώντος σοι,
Ευλογημένος ει ο ερχόμενος,
τον Αδάμ ανακαλέσασθαι.

— 12 Απριλίου —

Κυριακή των Βαΐων

Project Description