Project Description
Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός· και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα· ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω παραδοθής, και της Βασιλείας έξω κλεισθής· αλλά ανάνηψον κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, δια της Θεοτόκου, ελέησον ημάς.
«Δείτε, έρχεται ο Γαμπρός (Νυμφίος) καταμεσίς της νύχτας, και καλότυχος ο δούλος, που θα τον βρει ξύπνιο, αλλά ανάξιος εκείνος που θα πιαστεί στον ύπνο. Πρόσεχε λοιπόν, ψυχή μου, μην αφεθείς στον ύπνο, για να μην παραδοθείς στο θάνατο και κλειστείς έξω από τη βασιλεία. Αλλά σύνελθε και φώναξε: Είσαι Άγιος, Άγιος, Άγιος, Θεέ μας, μέσω της Θεοτόκου ελέησέ μας».
Οι στίχοι του απολυτίκιου που ψάλλεται τη Μεγάλη Δευτέρα παραπέμπουν σε δύο παραβολές που είπε ο Χριστός. Η πρώτη φράση προέρχεται από την παραβολή των δέκα παρθένων (κατά Ματθαίον, κεφ. 25, 1-13). Λέει ότι δέκα νεαρές είχαν βγει να προϋπαντήσουν τον γαμπρό σε κάποιο γάμο. Όμως εκείνος άργησε και αποκοιμήθηκαν. Και καταμεσίς της νύχτας ακούστηκε φωνή: «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται!». Οι νεαρές ξύπνησαν, αλλά «οι λαμπάδες τους» έσβηναν. Οι πέντε απ’ αυτές (οι «φρόνιμες», οι συνετές δηλαδή) είχαν μαζί τους λάδι και ανανέωσαν τη φλόγα, αλλά οι άλλες πέντε (οι «μωρές», δηλαδή οι επιπόλαιες) δεν είχαν. Έτσι, μέχρι να βρουν να αγοράσουν, ο Γαμπρός μπήκε στο σπίτι του γάμου, έκλεισε η πόρτα και έμειναν απ’ έξω.
Όπως φαίνεται στα λόγια του Χριστού, ο γαμπρός της ιστορίας συμβολίζει το Χριστό, που όλοι περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία Του. Θα έρθει ξαφνικά, «μέσα στη νύχτα», και τότε κάποιοι θα είναι πνευματικά έτοιμοι να εμφανιστούν μπροστά Του, ενώ κάποιοι άλλοι θα είναι ανέτοιμοι, επειδή φέρθηκαν ανόητα και δε φρόντισαν να καθαρίσουν την καρδιά τους και θα μείνουν έξω από «το γάμο», δηλαδή τη βασιλεία του Θεού.
Η Βασιλεία των ουρανών μοιάζει με δέκα παρθένες οι οποίες αφού πήραν μαζί τους τα λυχνάρια τους πήγαν να υποδεχθούν το Νυμφίο. Πέντε από αυτές ήταν σώφρονες και φρόντισαν να έχουν μαζί τους απόθεμα λαδιού για τα λυχνάρια τους, ενώ οι άλλες πέντε ήταν ανόητες και δεν φρόντισαν να έχουν μαζί τους το αναγκαίο απόθεμα λαδιού. Επειδή δε αργούσε ο Νυμφίος και η νύχτα προχωρούσε, έπεσαν να κοιμηθούν. Τα μεσάνυχτα ακούστηκε μια γοερή κραυγή η οποία ανήγγειλε τον ερχομό του Νυμφίου. Οι παρθένες σηκώθηκαν για να προϋπαντήσουν το Νυμφίο. Οι μεν σώφρονες παρθένες που είχαν απόθεμα λαδιού άναψαν τα λυχνάρια τους, οι δε μωρές ζητούσαν απεγνωσμένα από τις σώφρονες να τους δώσουν λίγο λάδι. Εκείνες τους απάντησαν πως μόλις αρκεί για τα δικά τους τα λυχνάρια και καλά θα κάνουν να πάνε να αγοράσουν. Οι ανόητες παρθένες έτρεξαν να αγοράσουν λάδι, αλλά εν τω μεταξύ ο Νυμφίος έφθασε και μπήκε στο χώρο του γάμου με τις πέντε φρόνιμες και έκλεισε την πόρτα. Οι ανόητες παρθένες έφθασαν μετά και άρχισαν να φωνάζουν Κύριε, Κύριε άνοιξέ μας. Αυτός τους απάντησε αλήθεια σας λέγω πως δεν σας γνωρίζω και έμειναν τελικά έξω του νυμφώνος.
Ιερά Μονή Ξενοφώντος. Μουσικό χειρόγραφο αρ. 0810 (19ος αι.): σσ. 13-20: Ο Νυμφίος, της Μ. Εβδομάδος.
Η σχέση των πιστών με τον Χριστό παρομοιάζεται με γάμο, με ένα γεγονός ευφρόσυνο. Η ώρα, ωστόσο, των γάμων είναι άγνωστη. Οι πιστοί πρέπει ξάγρυπνοι να περιμένουν την έλευση του Νυμφίου που, ξαφνικά, στο μέσο της νύχτας, σε χρόνο δηλαδή απρόσμενο, ακούγεται η ιαχή: Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται! Τότε καλότυχος θα είναι εκείνος, τον οποίο ο Νυμφίος θα βρει άγρυπνο, έτοιμο να τον υποδεχτεί με λαμπρό και στολισμένο το ένδυμα της ψυχής του. Ο Χριστός θα δεθεί πνευματικά με ένωση αιώνια και αδιάσπαστη, θα τον οδηγήσει στο Νυμφώνα του και θα τον κάνει κοινωνό των γλυκασμών της Θείας Βασιλείας Του.
Αντίθετα, θα είναι άθλιος και δυστυχής εκείνος, τον οποίο ο Νυμφίος θα βρει ανύποπτο να κοιμάται. Τον άνθρωπο δηλαδή που, παραδομένος στους περισπασμούς της επίγειας ζωής, διάγει τον βίο του αδιάφορος και αμέριμνος, χωρίς αίσθηση της σχέσης του με τον Κύριο. Αυτός που, έχοντας το ένδυμα της ψυχής του ακάθαρτο και απεριποίητο, θα κριθεί ανάξιος της Βασιλείας του Θεού, αποκομμένος από το πανηγύρι της χαράς του ουρανού.
