Project Description

«Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο των αγγέλων βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται, ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.

Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ. Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας. Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου. Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ. Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν».

Στο δοξαστικό της Μεγάλης Πέμπτης ακούμε το «σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας». 

Είναι ασύλληπτο για την πεπερασμένη ανθρώπινη διάνοια το πώς Εκείνος, ο Υιός του Θεού και Υιός της Παρθένου, που με μόνη την ορμή του θείου θελήματος έφερε στο Είναι ολάκερη την κτίση, γίνεται κατάδικος. Η γλώσσα του Σταυρού ήταν και είναι γλώσσα ακατανόητη και τότε και τώρα, επειδή ακριβώς ορίζει το μέτρο της αγαπητικής παραφοράς του Θεού για τον άνθρωπο, το οποίο μονάχα το Πάθος μπορούσε να το εκφράσει σ’ ολόκληρη την απεραντοσύνη του, με θυσιαστική αγάπη.

Μπροστά στο παράξενο σχήμα του Σταυρού τα λόγια δεν μπορούν να σημάνουν, μήτε να φανερώσουν τίποτε. Γιατί με ποια γλώσσα να περιγράψει και να ορίσει κανείς το σκάνδαλο, του «σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας»; Με ποια διάνοια να συλλάβει κανείς το πώς και το γιατί «ήλοις προσηλώθη ο Νυμφίος της Εκκλησίας. Λόγχη εκεντήθη ο Υιός της Παρθένου».

Ο Ιησούς Χριστός ο Εσταυρωμένος ήταν σκάνδαλο για τους Εβραίους και μωρία για τους Έλληνες. Ο περιώνυμος εθνικός φιλόσοφος Κέλσος ψέγει το Σταυρό και τη σταυρική θυσία του Κυρίου στην αρχή του συγγράμματος του. Η απάντηση στη μωρία του Σταυρού έρχεται από τον Απόστολο Παύλο:

Το κήρυγμα για το σταυρικό θάνατο του Χριστού είναι μωρία γι’ αυτούς που πάνε προς το χαμό τους· για μας όμως που είμαστε στο δρόμο της σωτηρίας είναι η δύναμη του Θεού. Ο Θεός διακηρύττει στη Γραφή: Θα αφανίσω τη σοφία των σοφών, και των έξυπνων την εξυπνάδα θα την καταπατήσω.
Πού, λοιπόν, να βρεθεί σοφός; πού να βρεθεί έμπειρος στις Γραφές; πού να βρεθεί απολογητής αυτού εδώ του αιώνα; Ο Θεός απέδειξε πως η σοφία αυτού του κόσμου είναι μωρία. Πράγματι, επειδή οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν με τη σοφία τους ν’ αναγνωρίσουν τον αληθινό Θεό μέσα στα δημιουργήματά του, που φανερώνουν τη σοφία του, ο Θεός ευδόκησε να σώσει με τη μωρία του κηρύγματος από τον τελικό όλεθρο εκείνους που θα πιστέψουν. Οι Ιουδαίοι ζητούν ως αποδείξεις θαύματα και οι εθνικοί φιλοσοφικές αλήθειες. Εμείς όμως κηρύττουμε το σωτήρα Χριστό, και μάλιστα σταυρωμένον –ένα κήρυγμα προσβλητικό για τους Ιουδαίους κι ανόητο για τους εθνικούς· γι’ αυτούς όμως που κάλεσε ο Θεός, Ιουδαίους και εθνικούς, ο Χριστός που κηρύττουμε είναι του Θεού η δύναμη και του Θεού η σοφία. Γιατί αυτό που μοιάζει με μωρία του Θεού είναι σοφότερο απ’ τη σοφία των ανθρώπων, κι αυτό που μοιάζει με αδυναμία του Θεού είναι πιο δυνατό από τη δύναμη των ανθρώπων.
Εξάλλου, αδερφοί μου, βλέπετε ποιοι είστε εσείς που σας κάλεσε ο Θεός· δε βρίσκονται ανάμεσά σας πολλοί σοφοί με τα ανθρώπινα κριτήρια, ούτε πολλοί με πολιτική ισχύ, ούτε πολλοί με αριστοκρατική καταγωγή. Αλλά αυτούς που ο κόσμος τούς θεωρεί μωρούς, εκείνους διάλεξε ο Θεός για να ντροπιάσει τελικά τους σοφούς· κι αυτούς που ο κόσμος τούς θεωρεί ανίσχυρους, εκείνους διάλεξε ο Θεός για να ντροπιάσει τελικά τους κατά κόσμον ισχυρούς· κι αυτούς που ο κόσμος τούς θεωρεί παρακατιανούς και περιφρονημένους, εκείνους διάλεξε ο Θεός, τα μηδενικά, για να καταργήσει όσους θαρρούν πως είναι κάτι. Έτσι, κανένας δεν μπορεί να καυχηθεί για κάτι μπροστά στο Θεό. Χάρη σ’ αυτόν όμως, εσείς βρίσκεστε μέσα στην πίστη του Ιησού Χριστού, εκείνου που έγινε από το Θεό σοφία δική μας και δικαίωση και εξαγιασμός και απολύτρωση. Ώστε, καθώς λέει η Γραφή, όποιος καυχιέται, ας καυχιέται μόνο για τον Κύριο.
(Προς Κορινθίους Α’ 1, 18-31)

Μεγάλη Πέμπτη, μέρα σταυρική. Μαρτυρική. Λυτρωτική. Μέρα παράφορης αγάπης του Χριστού για μας, την Εκκλησία Του, τον κάθε άνθρωπο. 

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει πως η σημερινή ημέρα είναι ημέρα χαράς, ημέρα πανήγυρης γιατί «ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός βρίσκεται πάνω στο σταυρό και εμείς εορτάζουμε, για να μάθεις ότι ο σταυρός είναι εορτή και πανήγυρη πνευματική. Γιατί προηγουμένως ο σταυρός ήταν η λέξη που σήμαινε καταδίκη, τώρα όμως έγινε αντικείμενο τιμής. Προηγουμένως ήταν σύμβολο καταδίκης, τώρα όμως είναι η προϋπόθεση της σωτηρίας μας. Γιατί αυτός ο σταυρός μας προξένησε άπειρα αγαθά, αυτός μας απάλλαξε από την πλάνη της ειδωλολατρίας, αυτός μας φώτισε ενώ ζού­σαμε μέσα στο σκοτάδι, αυτός μας συμφιλίωσε με το Θεό, ενώ είχαμε γίνει εχθροί του, αυτός μας έκανε φίλους του, ενώ είχα­με αποξενωθεί άπ’ αυτόν, αυτός μας έφερε κοντά στο Θεό, ενώ ήμαστε μακριά του.

Αυτός εξαφάνισε την έχθρα, αυτός εξα­σφάλισε την ειρήνη, αυτός έγινε για μας θησαυροφυλάκιο άπει­ρων αγαθών. Εξαιτίας του δεν περιπλανιόμαστε πια στις έρη­μους, γιατί γνωρίσαμε τον αληθινό δρόμο. Δε ζούμε πια έξω από τη βασιλεία των ουρανών, γιατί βρήκαμε την είσοδό της. Δε φοβόμαστε πια τα πυρωμένα βέλη τού διαβόλου, γιατί είδαμε την πηγή. Χάρη σ’ αυτόν δε βρισκόμαστε πια σε χηρεία, γιατί αποκτήσαμε το γαμβρό. Δε φοβόμαστε το λύκο, γιατί έχουμε τον καλό ποιμένα. Γιατί λέγει ο Χριστός: «Εγώ είμαι ο ποιμέ­νας ο καλός»

Ο Τίμιος Σταυρός είναι η χαρά, η δύναμις, το στήριγμα και η ελπίδα πάντων. Διότι από τον Τίμιον Σταυρόν του Χριστού πηγάζει πρώτα πρώτα η Εκκλησία μας, η κιβωτός της σωτηρίας μας. Από την πλευρά του Κυρίου έρευσε αίμα και ύδωρ, δηλαδή το Βάπτισμα και το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, που συνιστούν την Εκκλησία. Από κει είναι και η άφεση των αμαρτιών μας, από κει η καταλλαγή μας με τον Θεό. Εκεί στο Σταυρό είναι η ήττα του διαβόλου, εκεί η αμαρτία εξησθένησε, εκεί και η κατάργησις του κέντρου του θανάτου. Από κει και η ανάπλασις του ανθρώπου, ώστε να αναστηθεί και να γίνει πάλι  όπως ήταν προν της φθοράς του θανάτου.

Ο Σταυρός πριν τη μεγάλη σταυρική θυσία του Χριστού ήταν έχθιστο και επαίσχυντο φονικό όργανο εκτέλεσης κακούργων. Όποιος πέθαινε δια της σταυρώσεως χαρακτηρίζονταν επικατάρατος. Από τη στιγμή, όμως, που ο Ιησούς πέθανε ως κακούργος πάνω στο σταυρό, αυτό κατέστη πηγή απολυτρώσεως. Από μέσο θανατώσεως μεταβλήθηκε σε πηγή ζωής. Από αποκρουστικό και απαίσιο όργανο των δημίων έγινε φωτεινό σύμβολο. Από ξύλο πόνου και ωδίνων κατέστη καταφύγιο ανάπαυσης και χαράς. Χάρη λοιπόν στην άμετρη αγάπη του Θεού, το φρικτό φονικό όργανο των ανθρώπων μετεβλήθη σε πηγή αγιασμού και απολυτρώσεως.

Γι’αυτό και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας λέει ότι χάρη στο Σταυρό «δεν τρέμουμε τον τύραννο, γιατί είμαστε κοντά στο βασιλιά. Γι’ αυτό εορτάζουμε και τιμούμε το σταυρό. Έτσι παράγγειλε και ο Παύλος να εορτάζουμε το σταυρό. Διότι λέγει· «Ας εορτάζουμε όχι με την παλιά ζύμη, αλλά με άζυμα ειλικρίνειας και αλήθειας». Έπειτα, αφού πρόσθεσε την αιτία, συνέχισε˙ «Γιατί το Πάσχα το δικό μας είναι ο Χριστός, που θυσιάστηκε για τη σωτηρία μας».

Βλέπεις, συνεχίζει ο άγιος Ιωάννης, γιατί παραγγέλλει να εορτάζουμε το σταυρό; Γιατί επάνω στο σταυρό θυσιάστηκε ο Χριστός. Και όπου γίνεται θυσία, εκεί εξαφανίζονται τα αμαρτήματα, εκεί γίνεται συμφιλίωση με τον Κύριο, εκεί γίνεται εορτή και χαρά. «Το Πάσχα, το δικό μας είναι ο Χριστός, που θυσιάστηκε για μας». Και πες μου, που θυσιάστηκε; Πάνω σε σταυρό που στήθηκε ψηλά. Είναι καινούριο το θυσιαστήριο αυτής της θυσίας, επειδή και η θυσία είναι καινούρια και αξιοθαύμαστη. Γιατί ο ίδιος ήταν και θύμα και ιερέας. Θύμα, κατά το σώμα του, και Ιερέας, κατά την πνευματική του φύση. Ο ίδιος και πρόσφερε τη θυσία και προσφερόταν σωματικά.

Άκουσε λοιπόν πως μας φανέρωσε ο Παύλος αυτά τα δύο. «Κάθε αρχιερέας», λέγει, «ξεχωρίζεται από τους ανθρώπους και γίνεται αρχιερέας για την ωφέλεια των ανθρώπων. Γι’ αυτό λοιπόν ήταν ανάγκη να έχει και ο Χριστός κάτι που να το προσφέρει σαν θυσία. Και πρόσφερε αυτός τον εαυτό του». Και αλλού λέγει, ότι «Ο Χριστός που θυσιάστηκε μια φορά για να βαστάξει πάνω του τις αμαρτίες των πολλών, θα φανεί σ’ εκείνους που τον περιμένουν για να τους σώσει». Να, στη μία περίπτωση θυσιάστηκε, ενώ στην άλλη θυσίασε τον εαυτό του. Είδες πως έγινε και θύμα και Ιερέας, και πως ο σταυρός ήταν θυσιαστήριο;