Στο Βατοπέδιο βλέπεις σε μια βιβλιοθήκη κρεμασμένο πρόχειρα στον τοίχο ένα κομμάτι εικονίσματος, όπου ευτυχώς τα δυο πρόσωπα του Αγίου Πέτρου και του Αγίου Παύλου έχουν μείνει άθικτα. Οι δυο απόστολοι ακουμπούν, ευτυχισμένοι, ο ένας στο μάγουλο του άλλου, γεμάτοι από γλύκα και διάθεση συμφιλίωσης. Ο Πέτρος με κοντά σγουρά γκρίζα μαλλιά, με σκληρό και στενό μέτωπο, με τετράγωνο και θεληματικό πηγούνι διατηρεί τον παραδοσιακό χαρακτήρα του κοντά στον μεγάλο απόστολο με το φαρδύ μέτωπο, τα άπληστα πύρινα μάτια, την αετήσια μύτη αρπακτικού πουλιού.

Νίκος Καζαντζάκης: “Σκίτσα από το Άγιον Όρος” (Πρωτοδημοσιεύτηκε στα γαλλικά στην εφημερίδα Messager d’ Athènes το 1915).

Τη μνήμη των δύο μεγάλων και κορυφαίων αποστόλων του Χριστού, του Πέτρου και του Παύλου, εορτάζει η Εκκλησία μας την 29η Ιουνίου. Προς αυτούς τους δύο μεγάλους άνδρες της θα αποτίσει τον οφειλόμενο φόρο της τιμής και της ευγνωμοσύνης για την σπουδαία συμβολή τους στη διάδοση της χριστιανικής πίστεως και της εδραιώσεως της Εκκλησίας.

Στις εικόνες τους ζωγραφίζονται οι δύο απόστολοι να κρατούν την Εκκλησία, που συμβολικά εικονίζεται με ένα μικρό βυζαντινό ναό. Γιατί και οι δύο αυτοί απόστολοι υπήρξαν πράγματι οι στύλοι και οι ακρογωνιαίοι λίθοι, επάνω στους οποίους οικοδομήθηκε το ιερό ίδρυμα της Εκκλησίας του Χριστού. Και συνημμένοι και οι δύο σε μία εορτή, εικονισμένοι σε μία εικόνα, συμβολίζουν την ενότητα της πίστεως, την ενότητα της Εκκλησίας, που απετελέσθη από ετερογενή στοιχεία, την περιτομή -τους Εβραίους- προς τους όποιους εστράφη το ιεραποστολικό έργο του Πέτρου, και τα έθνη-τους ειδωλολάτρες- για τον εκχριστιανισμό των οποίων κοπίασε ο απόστολος των Εθνών, ο Παύλος.

Η κοινή γιορτή των αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου συστάθηκε το 258μ.Χ., στις 29 Ιουνίου, όταν ο Πάπας Σίξτος ο Β’ μετακόμιζε τα οστά τους στην κατακόμβη του Αγίου Σεβαστιανού της Ρώμης.

Στο Άγιον Όρος

Η Ιερά Μονή Καρακάλλου εορτάζει στις 29 Ιουνίου των αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στους πρωτοκορυφαίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο και βρίσκεται στο κέντρο της αυλής του περίκλειστου μοναστηριακού συγκροτήματος, ελεύθερο από όλες τις πλευρές. Όπως γνωρίζουμε από γραπτές πηγές αντικατέστησε προγενέστερο Καθολικό, για το οποίο τίποτε δεν είναι γνωστό. Το υφιστάμενο συγκρότημα είναι τριμερές και ολοκληρώθηκε σε δύο κύριες φάσεις: ο ναός και λιτή σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν σε μία ενιαία οικοδομική φάση το 1548.

Στο δεύτερο ταξίδι του στο Άγιον Όρος, μεταξύ των ετών 1744-1745, ο Ρώσος περιηγητής Βασίλι Μπάρσκι έγραψε για το καθολικό της Ιεράς Μονής Καρακάλλου: ” Το καθολικό εκεί είναι επ’ονόματι των αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, καμωμένο από πέτρα, όμορφα και στέρεα. Έχει μόνον ένα νάρθηκα και ανοιχτό εξωνάρθηκα, όλα μολυβδοσκέπαστα. Στηρίζεται σε τέσσερις κτιστούς στύλους, ο δε νάρθηκας σε δύο. Η εκκλησία σκεπάζεται από έναν μεγάλο τρούλλο και ο νάρθηκας από δύο μικρότερους […] Πάνω δε από το νάρθηκα, λίγο ψηλότερα, είναι τετράγωνο καμπαναριό με καμπάνες, με ξύλινα και σιδερένια σήμαντρα, για να αναγγέλουν τους κανόνες. Επίσης υπάρχει και κοινό ρολόγι που τότε δεν λειτουργούσε, λόγω της φτώχειας της μονής, αλλά υπήρχε και ένα μικρότερο μέσα στην εκκλησία. Η δε εκκλησία τότε είχε πρόσφατα αγιογραφηθεί πολύ όμορφα. Έχει χορό, μανουάλια και πολυκάντηλο και καντήλια και είναι θαυμάσια στρωμένη με λευκές μαρμάρινες πλάκες, πεποικιλμένες με μαύρες και άλλες. Είναι κτισμένη σε σχήμα σταυρού. Το μήκος της, από την δυτική πύλη ως το τέλος του Ιερού, εκτείνεται μόνο σε είκοσι συνηθισμένα βήματα και το πλάτος είναι επίσης είκοσι βήματα μαζί με τους χορούς. Συνολικά έχει πέντε πόρτες, τρεις του κυρίως ναού και δύο του νάρθηκα.”

Στην βόρεια πλευρά του δυτικού τοίχου του παρεκκλησίου του Αγίου Γεωργίου, στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου, ο εναγκαλισμός των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, παριστάνεται συνήθως ως σύμβολισμός της αγάπης μεταξύ δυτικής και ανατολικής εκκλησίας. Οι τοίχοι έχουν ζωγραφιστεί στα μέσα του 16ου αιώνα, μάλλον το 1552, από κάποιον σπουδαίο ζωγράφο.