Σπάνια στην Ελληνική επικράτεια συναντά κανείς έναν θεσμό ή ένα ίδρυμα που παραμένει ζωντανό εδώ και περισσότερα από χίλια χρόνια. Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος αναφέρεται για πρώτη φορά σε ένα βατοπαιδινό έγγραφο του 998, που υπογράφει ο πρώτος κτήτοράς της, ο όσιος Ξενοφών, ως «μοναχός και ηγούμενος Μονής του Αγίου Γεωργίου». Αποτελεί λοιπόν ένα από τα πρώτα αθωνικά κοινόβια που ιδρύθηκαν την εποχή του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Μια μεγάλη συλλογή εγγράφων, επιγραφές, χειρόγραφα και κειμήλια, αλλά και η παράδοση και η προφορική ιστορία, στηρίζουν την μνήμη και την ιστορία αυτής της μακράς ζωής. Η μεγάλη ηλικία του Μοναστηριού είναι μοναδική παρακαταθήκη για την συλλογική μνήμη, που εορτάστηκε το 1998 όπως αρμόζει.
