Την Ιερά Μονή του Παντοκράτορος ίδρυσαν δυο αδέλφια, ανώτατοι αξιωματικοί του Βυζαντίου, σε δύσκολη εποχή, όταν για την ζωή της Αυτοκρατορίας ο χρόνος μετρούσε ήδη αντίστροφα. Ο Αλέξιος ήταν μέγας πριμικήριος (ενδέκατος στην τάξη του κράτους) και ο Ιωάννης πρωτοσέβαστος, τον καιρό που υπό την ηγεσία των δυο αδελφών η Αυτοκρατορία ανέκτησε από τους Σέρβους την κάτω κοιλάδα του Στρυμόνα με την Χρυσούπολη, από τους Τούρκους την Ανακτορόπολη, παραθαλάσσια πόλη 15 χιλιόμετρα δυτικά της σημερινής Καβάλας, και ασφάλισαν την Θάσο. Τον Μάρτιο του 1357 ο αυτοκράτορας Ιωάννης Ε´δέχτηκε το αίτημά τους και τους παραχώρησε την διοίκηση και τους φόρους των περιοχών που είχαν κατακτήσει. Τότε περίπου τα δυο αδέλφια έθεσαν τα θεμέλια για την ίδρυση της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος. Μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου της ίδιας χρονιάς αμφότεροι προήχθησαν. Ο μεν Αλέξιος έγινε μέγας στρατοπεδάρχης, ο δε Ιωάννης πήρε το αξίωμα του αδερφού του κι έγινε μέγας πριμικήριος. Οι χωρικοί των περιοχών αυτών τούς αποκαλούν «ἅγιοι ἡμῶν αὐθένται». Ο Αλέξιος, μάλλον άγαμος, πέθανε μεταξύ Μαρτίου 1368 και Φεβρουαρίου 1369 και ενταφιάστηκε στο Μοναστήρι. Ο Ιωάννης που ήταν παντρεμένος με την Άννα Ασανίνα, κοντινή συγγενή του αυτοκράτορα, συνέχισε μόνος την φροντίδα για την ίδρυση της Μονής και το 1384 είχε ήδη αποσυρθεί εκεί ως μοναχός, προφανώς μετά τον θάνατο της συζύγου του.
