Η ΣΚΗΤΗ ΤΗΣ ΚΑΨΑΛΑΣ

Η ΣΚΗΤΗ ΤΗΣ ΚΑΨΑΛΑΣ

Στη Μονή ανήκει η μεγάλη περιοχή βορειοανατολικά των Καρυών, που φθάνει ως τα σύνορά της με τη Μονή Σταυρονικήτα, γνωστή σήμερα ως «Καψάλα», πιθανόν εξαιτίας κάποιας παλαιάς πυρκαγιάς, που αποτέφρωσε το δάσος της. Ακριβέστερα, η Καψάλα διαιρείται σε δύο τμήματα, εκ των οποίων το πρώτο ανήκει στη Μονή Παντοκράτορος, ενώ το δεύτερο στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα. Πρόκειται κυριολεκτικά για μια ιδεώδη ασκητική παλαίστρα, «τήν πλέον κατάλληλον περιοχήν δι᾽ άσκησιν και ησυχασμόν και καλλιέργειαν της μυστικής εν Χριστώ ζωής ... Οι κυματοειδείς λόφοι της, πεποικιλμένοι υπό των ταπεινών Καλυβών, την απέριττον θέαν και την μεταρσιούσαν πνευματικήν προβολήν των, ως ιερών σταδίων, ένθα χέονται ασκητικοί ιδρώτες και θεοφιλή δάκρυα, έλκουν εις αγάπην τας αγίας ψυχάς, απεκδεχομένας την "ανθοποιόν αρετήν εξ ερημαίων λόφων"».
Στις πηγές μνημονεύεται και ως «Σκήτη Παντοκράτορος», αν και κατά το παρελθόν είχαν διατυπωθεί επιφυλάξεις για το εάν λειτούργησε ποτέ ως Σκήτη, με την ύπαρξη δηλ. ενός Κυριακού στο οποίο τελούνταν οι κοινές λατρευτικές συνάξεις όλων των σκητιωτών. Εντούτοις, στον Βίο του οσίου Νικοδήμου που συνέταξε ο παραδελφός του Ευθύμιος, σημειώνεται για τον γέροντα του Οσίου, Αρσένιο Μωραΐτη, ότι «εκατοίκησεν εις το Κυριακόν της Σκήτεως του Παντοκράτορος», ενώ και ο Μπάρσκυ, που επισκέφθηκε την περιοχή το 1744, σημειώνει ότι οι ασκητές των Καλυβών συγκεντρώνονταν στην Καλύβη των Εισοδίων (εξ ου και «Σκήτη των Εισοδίων»). Ο Σμυρνάκης, όμως, μνημονεύει την, λιγότερο πιθανή, προφορική παράδοση «ότι τα ασκητήρια της Καψάλας συνεκρότουν το πάλαι σκήτην μετά Κυριακού ναού, όστις λέγεται ότι είναι ο της ήδη ρωσικής καλύβης των Αγίων Αποστόλων». Από συνοδικό πατριαρχικό έγγραφο που απολύθηκε στις 31 Μαΐου του 1879, επί πατριαρχίας του Ιωακείμ Γ´, πληροφορούμαστε και για μια μεταγενέστερη απόπειρα - που δεν ευοδώθηκε - των μοναχών που εγκαταβιούσαν στο Κελλί του Αγίου Βασιλείου να συστήσουν Σκήτη «μετά των πέριξ αυτού καλυβών». Γεγονός είναι πάντως ότι κατά τον προηγούμενο αιώνα στην Καψάλα ασκήτευαν δεκάδες Ρώσων, Ελλήνων και Ρουμάνων μοναχών, στοιχείο που προβάλλει ο Κοσμάς Βλάχος με τον έξης χαρακτηριστικό τρόπο: «Οπωσδήποτε ο εν Καψάλα πληθυσμός παριστά εν μικρογραφία εικόνα της μη φυλετιζούσης οικουμενικής ορθοδοξίας».

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *