Posts in category: Η Ιστορια ενός Χειρογραφου 1 – Καρακάλλου

Αν και ο γραφέας είναι ο ίδιος, η διαφορά της γραφής ανάμεσα στο σημείωμα και στο κείμενο του χειρογράφου είναι τεράστια. Αυτό συμβαίνει γιατί το σημείωμα ακολουθεί φυσικά και αβίαστα τον γραφικό χαρακτήρα του Ισαάκ, ενώ το σώμα του κειμένου στο βιβλίο είναι καλλιγραφία, που εφαρμόζει μορφολογικές και αισθητικές νόρμες. Διακρίνονται και οι χαράξεις που ορίζουν τα περιθώρια, τους στίχους και τα διάστιχα κατά την προετοιμασία που φύλλου της περγαμηνής, που σήμερα θα ονομάζαμε σελιδοποίηση.

Το βιβλιογραφείο του Μοναστηριού έφτιαξε, ανάμεσα σε άλλα, και ένα ιδιαίτερα καλοφτιαγμένο Τετραευάγγελο, τον κώδικα αρ. 17 (20 στην αρίθμηση του Σπ. Λάμπρου). Τον κώδικα τον έγραψε ο καλλιγράφος μοναχός Ισαάκ, το 1289-90, επωμιζόμενος και τον κόπο και το κόστος των υλικών, για να προσφέρει το ευαγγέλιο στη Μονή. Στο τελευταίο φύλλο, σε ιδιόγραφο σημείωμά του, το εξηγεί ο ίδιος:
«τὸ παρὸν ἱερὸν εὐαγγέλιον ἐγράφη δι᾽ ἐξόδου καὶ σπουδῆς
καὶ ἀγάπης μη θέλοντο(ς) κτήσασθαι τοῦτο ἐμοῦ τοῦ ἀμαρτωλοῦ Ἰσαἀκ.
(Τοῦ)το δε προστίθηται καὶ ἀφιεροῦται τῇ ἁγιασμένῃ μονῇ τῶν Ἁγίων
ἐνδόξων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων τοῦ Καρακάλλου...»

Η βιβλιοθήκη της μονής Καρακάλλου έχει 331 χειρόγραφους κώδικες (δεμένα βιβλία) που χρονολογούνται από τον 9ο μέχρι τον 18ο αιώνα και άλλους 400 από τον 19ο αιώνα και μετά. Την εποχή που τα βιβλία γράφονταν έντεχνα με το χέρι από καλλιγράφους, συνήθως σε φύλλα περγαμηνής (επεξεργασμένου δέρματος, συνήθως προβάτου), ήταν αντικείμενα σπάνια και πολύτιμα. Η μεγάλη αξία των χειρόγραφων βιβλίων οφειλόταν τόσο στο κόστος των υλικών, όσο και στον κόπο και την απαιτούμενη δεξιότητα του καλλιγράφου, αλλά και στο γεγονός ότι τα βιβλιογραφικά εργαστήρια ήταν λίγα. Στην Ιερά Μονή Καρακάλλου υπήρξε ένα τέτοιο βιβλιογραφείο.