Posts in category: Κτηριακη Συγκροτηση 3 – Παντοκρατορος

Τα εκτός της Μονής παρεκκλήσια είναι τα έξης:

α) Ο παλαιός μονόχωρος, καμαροσκεπής ναός του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου, έμπροσθεν της νότιας πτέρυγας της Μονής, στην απόληξη του βραχώδους εξάρματος. Πρόκειται για σημαντικότατο κτητορικό κτίσμα, το οποίο λειτούργησε ως κοιμητηριακός ναός έως το 1771. Το υπόγειό του χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα ως οστεοφυλάκιο. Εντός του παρεκκλησίου έχουν διασωθεί τμήματα από το αρχικό μαρμάρινο τέμπλο, καθώς και από το μαρμαροθέτημα του δαπέδου.

β. Των Οσίων Ονουφρίου και Πέτρου του Αθωνίτου, στο ομώνυμο κάθισμα, σε μικρή απόσταση βορείως της Μονής, όπου κατά την παράδοση ασκήτευσαν ο άγιος Κάλλιστος Α´, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, και ο άγιος Θεωνάς, μητροπολίτης Θεσσαλονίκης.

γ) Του Μεγάλου Αθανασίου, το οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, συνδέεται με την επιλογή της τοποθεσίας για την ανέγερση της Μονής με θαυματουργικό τρόπο από την εικόνα της Παναγίας της Γεροντίσσης. Έχει διασωθεί μια επιγραφή, στην οποία μαρτυρείται μια ανακαίνιση του παρεκκλησίου το 1638.

δ) Τον Αγίου Τρύφωνος. Στο ομώνυμο κάθισμα στον κήπο της Μονής, το οποίο μνημονεύεται ήδη από τον 17o αιώνα.

ε) Των Αγίων Αναργύρων, στο ομώνυμο κάθισμα, που αποτελεί σήμερα τον κοιμητηριακό ναό της Μονής και φέρει ως χρονολογική ένδειξη το έτος 1771.

στ) Των Αγίων Αποστόλων, στο ομώνυμο κάθισμα.

ζ) Της Αγίας Άννης, επίσης στο ομώνυμο κάθισμα, το οποίο σήμερα βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση.

Οκτώ παρεκκλήσια βρίσκονται εντός της Μoνής και άλλα επτά εκτός αυτής. Ειδικότερα, εντός της Moνής βρίσκονται τα παρεκκλήσια :

α) Του Aγίου Νικολάου, στη νότια πτέρυγα της Moνής, βορείως της κεντρικής πύλης. Οικοδομήθηκε τον 16ο αιώνα, ανακαινίσθηκε και αγιογραφήθηκε το 1857, ενώ το επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο του χρονολογείται τον 19ο αιώνα.

β) Της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, εντός του Καθολικού, το οποίο καταλαμβάνει, όπως προαναφέρθηκε, το βορειοανατολικό τμήμα της Λιτής και θεωρείται κτητορικό κτίσμα.

γ) Των Αγίων Ανδρέου και Ιωαννικίου στην βορειοανατολική γωνία της Μονής, το οποίο ανακαινίσθηκε το 1781. Ως κτήτορές του φέρονται, σύμφωνα με επιγραφή στον βόρειο εξωτερικό τοίχο ο σκευοφύλακας Κύριλλος και ο Γεώργιος, χορηγοί και αυτοί της ανοικοδομήσεως ολόκληρης της βόρειας πτέρυγας κατά το ίδιο έτος.

δ) Των Αγίων Αρχαγγέλων, το οποίο ανακαινίσθηκε το ίδιο έτος επάνω από το προηγούμενο παρεκκλήσιο, κοντά στο Ηγουμενείο. Ο Κύριλλος που μνημονεύεται στην κτητορική επιγραφή ταυτίζεται με τον σκευοφύλακα Κύριλλο, που χρηματοδότησε την ανέγερση και του προηγούμενου παρεκκλησίου.

ε) Του Αγίου Γεωργίου. Βρισκόταν παλαιότερα στην ανατολική πτέρυγα και κοσμούνταν από τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο τέμπλο. Καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1948 και ανοικοδομήθηκε στον τρίτο όροφο της βόρειας πτέρυγας το έτος 2000.

ς) Της Αναλήψεως, στον πέμπτο όροφο του Πύργου. Το παρεκκλήσιο αυτό είχε καταστραφεί κατά τη διάρκεια μιας πειρατικής επιδρομής τον 16ο ή 17ο αιώνα. Κατά την παράδοση, εντός του παρεκκλησίου σφαγιάσθηκαν οι πατέρες της Μονής, που είχαν καταφύγει εκεί. Το παρεκκλήσιο αυτό ανακαινίσθηκε προσφάτως, μαζί με τον Πύργο.

ζ) Του Τιμίου Προδρόμου, στη δυτική πτέρυγα, όπου υπήρχε παλαιά πύργος. Πιθανότατα βρισκόταν στην κορυφή του πύργου κατά τη βυζαντινή περίοδο, ενώ το 1750, όταν μετριάστηκε το ύψος του πύργου, ανακατασκευάστηκε με δαπάνες του προηγουμένου Μαρκιανού, ο οποίος εικονίζεται δεόμενος στην εικόνα του αγίου Μαρκιανού στο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Αγιογραφήθηκε το 1819 από τους Γαλατσαναίους αδελφούς Μακάριο και Βενιαμίν, με χορηγό τον Χατζή Χρήστο τον εκ Μαγνησίας, ο οποίος απεικονίζεται στο νότιο τοίχο του παρεκκλησίου.

η) Του Αγίου Παντελεήμονος, στον πύργο επάνω από την πύλη της Μονής.