Monthly Archives: Μάιος 2020

Μεταξύ των προσωπικοτήτων της Μονής αξίζει να μνημονεύσουμε και το λόγιο μοναχό Χρυσόστομο, ο οποίος χρημάτισε επί σειρά ετών βιβλιοθηκάριος της Μονής και υπήρξε άριστος γραφέας κωδίκων.
Τέλος, αξίζει να μνημονεύσουμε τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο πρώην Αυστραλίας κυρό Ιεζεκιήλ, ο οποίος υπερβαλλόντως αγάπησε τον ιερό Άθωνα και ιδιαίτερα την Ιερά Μονή Ξενοφώντος, ώστε μετά την παραίτησή του να εγκαταβιώσει εντός των ορίων της, στο Κελλί του αγίου Τρύφωνος, το οποίο ανακαίνισε εκ βάθρων.

Σημαντική υπήρξε και η παρουσία του γραμματέως της Μονής, μοναχού Γρηγορίου, ο οποίος καταγόταν από τη γνωστή αρχοντική οικογένεια των Μαυροκορδάτων. Ο Γρηγόριος συνδεόταν δια φιλίας με τον πατριάρχη Γρηγόριο ΣΤ΄, με τον οποίο διατηρούσε αλληλογραφία, που σώζεται στο αρχείο της Μονής.
Στη Μονή εγκαταβίωσε για μικρό χρονικό διάστημα προ του 1827 και ο γνωστός λόγιος ιερομόναχος Προκόπιος Δενδρινός, ο οποίος συνέγραψε ή εξέδωσε αρκετά βιβλία με θεολογικό περιεχόμενο και δίδαξε ως πρώτος διδάσκαλος στην ιερατική Σχολή που λειτούργησε στον Πόρο επί Καποδίστρια.
Στη Μονή εκάρη επίσης μοναχός και ο Νικηφόρος Καλογεράς, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Πατρών και Ηλείας και καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος και αφιέρωσε ιερά άμφια στη Μονή.

Από τους πλέον λογίους άνδρες που εγκαταβίωσαν στη Μονή κατά την όψιμη Τουρκοκρατία, υπήρξε ο αρχιμανδρίτης Λεόντιος ο Καισαρεύς, ο οποίος συνδεόταν με τη Μονή ήδη από το 1832. Όντας φίλος του πατριάρχου Γρηγορίου ΣΤ΄, διακόνησε τη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία και το δούλο Γένος στην Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη ως διδάσκαλος και ιεροκήρυκας. Συμμετείχε στην Κεντρική Εκκλησιαστική Επιτροπή του Πατριαρχείου, η οποία επιμελήθηκε την πατριαρχική έκδοση των διορθωμένων Μηναίων το 1843 στην Κωνσταντινούπολη, έργο πολύτιμο και μνημειώδες. Ερχόμενος στο Άγιον Όρος, εγκαταβίωσε αρχικά στη Μονή Αγ. Παντελεήμονος και εν συνεχείᾳ στη Μονή Ξενοφώντος, όπου και κατέλειπε μέρος της σημαντικής βιβλιοθήκης του, που περιελάμβανε και αρκετά χειρόγραφα, ως το θάνατό του το 1852.

Σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Μονής διεδραμάτισε ο Λέσβιος Μητροπολίτης Σαμακοβίου Φιλόθεος, η παρουσία του οποίου στη Μονή, μετά την παραίτησή του από το θρόνο του το 1819, συνδέεται με την ποικιλότροπη οικονομική ενίσχυση της ανεγέρσεως του νέου Καθολικού της. Ο Φιλόθεος ακολούθησε το 1821 τους Ξενοφωντινούς πατέρες στο δρόμο της αναγκαστικής φυγής τους στο μετόχι της Μονής στη Σκόπελο και απεβίωσε εκεί το ίδιο ή το επόμενο έτος.
Στη Μονή εγκαταβίωσε πιθανότατα και ο λόγιος μοναχός Θεόκλητος Καρατζάς ο Βυζάντιος, γόνος γνωστής Κωνσταντινουπολίτικης οικογενείας. Κατέστη γνωστός κυρίως από τη νομοκανονική συλλογή που συνέταξε, η οποία μας παραδίδεται σε αρκετά χειρόγραφα, μεταξύ των οποίων και σε δύο Ξενοφωντινά.

Μετά την ιδιαιτέρως επώδυνη για το Άγιον Όρος περίοδο της ελληνικής Επαναστάσεως, τα ηνία της ηγουμενίας της Μονής ανέλαβε ο Νικηφόρος ο Ευβοεύς, ο οποίος διηύθυνε τα της Μονής επί 41 έτη, αναλαμβάνοντας το κοπιώδες έργο της αποπερατώσεως του νέου Καθολικού και της εσωτερικής διακοσμήσεώς του με τα θαυμαστά μαρμάρινα καλλιτεχνήματα που κοσμούν όλο το ναό.

Πλην των σημαντικών μορφών του οσίου κτήτορος της Μονής και του δευτέρου κτήτορος, Συμεών του ηγιασμένου, κατά τη βυζαντινή εποχή, σπουδαίες προσωπικότητες εγκαταβίωσαν και κατά τη νεώτερη περίοδο του ιστορικού βίου της Μονής σ’ αυτήν, που διεδραμάτισαν σημαντικό ρόλο τόσο στην πνευματική και εν γένει ανάπτυξή της όσο και στην ευρύτερη προβολή της εντός και εκτός του Αγίου Όρους.
Μεταξύ των σημαντικών μορφών που διεδραμάτησαν ρόλο στην ανάπτυξη της μονής, πρωτεύουσα θέση, μαζί με τους πρώτους κτήτορές της, κατέχει ο «κοινοβιάρχης» και νέος κτήτορας Παΐσιος Καυσοκαλυβίτης ο Λέσβιος.

Η Μονή διαθέτει τεμάχια ιερών λειψάνων των νεομαρτύρων Θεοδώρου του Βυζαντίου και Θεοδώρου του Μυτιληναίου, των οσιομαρτύρων Ευθυμίου, Ιγνατίου και Ακακίου των αγιορειτών, του Αγίου Ιγνατίου Μηθύμνης, του Αγίου Γρηγορίου Άσσου, των νεοφανών Μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, του νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις, του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, σπόνδυλο του Αγίου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, του οσίου Γερασίμου Μακρυνίτσης και του οσίου Συμεών του ανυποδήτου και μονοχίτωνος, τεμάχια λειψάνων των αγίων Θεωνά αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, Επιφανίου Κύπρου και Αλεξίου του ανθρώπου του Θεού, τεμάχιο από την κάρα της αγίας νεομάρτυρος Αργυρής και του αγίου ιερομάρτυρος Σεραφείμ επισκόπου Φαναρίου, σπόνδυλο της οσίας Μεθοδίας της εν Κιμώλω κ.ά.

Ο κατάλογος συνεχίζεται με τον σπόνδυλο του Αγίου και δικαίου Λαζάρου, τεμάχια ιερών λειψάνων των Τριών ιεραρχών, του Αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας, του αγίου ιερομάρτυρος Ελευθερίου, των αγίων Μηνά του Αιγυπτίου και Μηνά του καλλικελάδου, του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος, της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Ερμολάου, της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, του Οσίου Παύλου του Απλού, του αγίου μεγαλομάρτυρος Ιακώβου του Πέρσου και του αγίου μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Στρατηλάτου.

Μνημονεύεται ενδεικτικά η ύπαρξη αρκετών σταυρόσχημων θηκών που περιέχουν τεμάχια του Τιμίου Ξύλου, τμήμα του δεξιού χεριού και της κάρας του Αγίου Γεωργίου, αίμα του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Δημητρίου, μεγάλο τμήμα από την κάρα του πρωτομάρτυρος Στεφάνου, το δεξί χέρι της Αγίας Μαρίνης, λείψανο του Αγίου Ξενοφώντος του Συγκλητικού, την κάτω σιαγόνα του υιού του οσίου Αρκαδίου, τεμάχια ιερών λειψάνων των Αγίων αποστόλων Ανδρέου, Φιλίππου και Βαρθολομαίου και του Αγίου Βαρνάβα, τεμάχιο της κάρας της Αγίας Άννης της Θεοπρομήτορος, του Αγίου Τρύφωνος και του Αγίου Παντελεήμονος, το πέλμα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.

Στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος βρίσκεται θησαυρισμένος επίσης σημαντικός αριθμός ιερών λειψάνων, τα οποία εκτίθενται προς προσκύνηση κατά την ημέρα εορτής ενός εκάστου Αγίου. Τα τεθεωμένα ιερά λείψανα των Αγίων, θεωρούνται θησαυροί ανεκτίμητοι της Εκκλησίας γιατί με την αφθαρσία, την άρρητη ευωδία που πολλές φορές εκπέμπουν και τη θαυματουργό χάρη τους, μεταδίδουν στους πιστούς, που με ευλάβεια και πίστη τα προσκυνούν, τον αγιασμό του Αγίου Πνεύματος.