Ο χώρος όπου στεγάζεται η βιβλιοθήκη της Μονής.

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο στη νότια πτέρυγα του νέου περιβόλου. Αν και ο κύριος όγκος της χάθηκε στο παρελθόν, περιλαμβάνει ακόμη περίπου 550 χειρόγραφα, ανάμεσά τους και τρία περγαμηνά λειτουργικά ειλητάρια (βιβλία σε μορφή ρολού). Σημαντικός είναι ο αριθμός των μουσικών χειρογράφων, ενώ αρκετά από τα νεώτερα χειρόγραφα, κυρίως ακολουθίες, δεν είναι ακόμη γνωστά στο ευρύ κοινό, καθότι ανέκδοτα. Περιλαμβάνει ακόμη περίπου 15.000 έντυπα βιβλία, ανάμεσά τους μια από τις μεγαλύτερες συλλογές παλαιτύπων στο Άγιον Όρος.

Το κτίριο του νέου Συνοδικού.

ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΝΟΔΙΚΟ

ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΝΟΔΙΚΟ

Το νέο Συνοδικό, που βρίσκεται στα βόρεια του παλαιού Καθολικού, είναι ένα ωραίο δείγμα σύγχρονης αναστήλωσης ιστορικής αρχιτεκτονικής με παραδοσιακά υλικά. Τρεις μαρμάρινοι κιονίσκοι στηρίζουν τα τόξα του εξώστη, ο οποίος φράσσεται από διάτρητα θωράκια. Τρία κεραμεικά πιάτα στα χρώματα του μαρμάρου και του πηλού εμπλουτίζουν την διακόσμηση της όψης. Η δομή του στοιχείου ακολουθεί βυζαντινό παλατιανό πρότυπο σε λιτή εκδοχή.

Νότια όψη του νέου Καθολικού.

ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ

ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ

Το νέο Καθολικό, που είναι επίσης αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο, ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 1830 και είναι το μεγαλύτερο στο Άγιον Όρος. Το μαρμάρινο τέμπλο κατασκευάστηκε, μαζί με τον ηγουμενικό θρόνο και το κιβώριο της Αγίας Τράπεζας, από το 1845 έως το 1847 από τήνιους γλύπτες, με μάρμαρα που μεταφέρθηκαν από την Τήνο και τα λατομεία των Καυσοκαλυβίων. Οι τοιχογραφίες είναι ένα νέο έργο του εργαστηρίου της μονής. Το νέο καθολικό φιλοξενεί τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου Οδηγήτριας του 14ου αιώνα η οποία ήρθε στη Μονή με θαυμαστό τρόπο από το Βατοπαίδι, το 1730.

Η Τράπεζα της Μονής με ευδιάκριτες τις πλούσιες τοιχογραφίες και το αγιορείτικο ξύλινο ταβάνι με τα γεωμετρικά σχέδια.

Η ΤΡΑΠΕΖΑ

Η ΤΡΑΠΕΖΑ

Δυτικά του παλαιού καθολικού βρίσκεται η Τράπεζα, ο χώρος που σε κάθε Μοναστήρι έχει στενή σχέση με τον ναό. Εκεί συγκεντρώνεται η αδελφότητα δύο φορές την ημέρα για το κοινό γεύμα ανάμεσα στις ακολουθίες. Οι ζωγραφισμένες μορφές στους τοίχους πλαισιώνουν τους μοναχούς και τους συνδέουν διαχρονικά με ολόκληρη την μοναστική κοινότητα. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται από το 1496/7. Είναι η παλαιότερη διατηρημένη ζωγραφική αγιορείτικης τράπεζας.

Από το εσωτερικό του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου.

ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Στα νοτιοανατολικά του παλαιού Καθολικού, ένα ταπεινό άνοιγμα οδηγεί στο παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου. Στο κομψό παρεκκλήσι που δεν έχει πια τρούλλο διατηρούνται σπαράγματα βυζαντινών τοιχογραφιών του πρώτου μισού του 14ου αιώνα. Τα λίγα σωζόμενα πρόσωπα δίνουν μια μικρή γεύση από την άρτια μητροπολιτική τέχνη του άγνωστου ζωγράφου.

Το παλαιό Καθολικό, νότια όψη.

ΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ

ΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ

Το παλαιό Καθολικό υπήρξε ο πυρήνας της πνευματικής ζωής του μοναστηριού για πάνω από οκτώ αιώνες. Ο ζωγράφος Αντώνιος, που υπογράφει σεμνά σε μια απεικόνιση της Παναγίας στο ιερό βήμα, ιστόρησε τους τοίχους το 1544. Χρησιμοποιεί άφοβα σκληρές αντιθέσεις φωτός και σκιάς και συσχετίζεται στενά με τις τοιχογραφίες του παρεκκλησίου του Αγίου Γεωργίου της Ιεράς Μονής Αγίου Παύλου. Το καλλιτεχνικό ρεύμα που εκφράζει ο Αντώνιος διακρίνεται από τα δύο κυρίαρχα στην εκκλησιαστική ζωγραφική της εποχής, την λεγόμενη κρητική σχολή του Θεοφάνη και την σχολή της βορειοδυτικής Ελλάδος του Φράγκου Κατελάνου.

Η είσοδος της Μονής. Διακρίνεται πάνω από την πόρτα η εικόνα του προστάτη της Μονής, Αγίου Γεωργίου, μαζί με ακοίμητο καντήλι.

ΕΙΣΟΔΟΣ

ΕΙΣΟΔΟΣ

Ο επισκέπτης, βαδίζοντας παραλιακά προς την είσοδο, βλέπει πρώτα τα αρχαιότερα τμήματα του κτιριακού συγκροτήματος. Περνάει κάτω από τα θαλάσσια τείχη όπου είναι ενσωματωμένο και το αρχονταρίκι που θα τον υποδεχτεί. Το ελικοειδές διαβατικό, από όπου μπαίνει σήμερα ο επισκέπτης, βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία των τειχών. Το ορίζουν δύο κτίσματα που αν και μοιάζουν πύργοι δεν είναι, μια και σχηματίστηκαν σε μεταγενέστερες εποχές: ο λεγόμενος πύργος του Αγίου Στεφάνου στο εσωτερικό άκρο του διαβατικού και αυτός των Αγίων Αποστόλων στο εξωτερικό του. Ο δεύτερος χρονολογείται με επιγραφή στα 1661/2.

Οι κρίσεις ποτέ δεν οδηγούν σε αδιέξοδα μία ζωντανή αδελφότητα.

ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΚΡΙΣΕΙΣ

ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΚΡΙΣΕΙΣ

Στον μακρό βίο της, η Μονή πέρασε αμέτρητες δυσκολίες, φωτιές, διωγμούς, οικονομικά προβλήματα· ωστόσο δεν ερήμωσε ποτέ. Η άφιξη του αρχιμανδρίτη Αλεξίου και της συνοδείας του από το Μεγάλο Μετέωρο το 1976 έδωσε νέα ζωή στο μοναστήρι. Κατά την διάρκεια της ηγουμενίας του, η οποία συνεχίζει ακόμη, τα κτίρια αναστηλώθηκαν με προσοχή και η δραστήρια αδελφότητα αναπτύσσεται διαρκώς. Σήμερα η Ιερά Μονή Ξενοφώντος μαζί με τα εξαρτήματά της αριθμεί περίπου 50-55 μοναχούς.

Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος. Μακέτα στο μουσείο της Μονής βασισμένη στο σχέδιο του Μπάρσκι.

Ο ΔΟΜΗΜΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ

Ο ΔΟΜΗΜΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ

Το κτιριακό συγκρότημα ήταν για χρόνια πολύ μικρότερο από σήμερα. Επεκτάθηκε βορειοδυτικά μόλις στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, με το νέο Καθολικό και νέες πτέρυγες. Στο σχέδιο που έκανε το 1744 ο Ρώσος περιηγητής μοναχός, Βασίλειος Μπάρσκι, φαίνεται καθαρά η Μονή πριν την επέκταση. Η βόρεια πτέρυγα που βρισκόταν ακριβώς πίσω από το παλαιό Καθολικό καθώς και μία ενδιάμεση πτέρυγα στα νότιά του, εκεί που σήμερα είναι τα σκαλιά της νότιας αυλής, κατεδαφίστηκαν στις εργασίες επέκτασης που κράτησαν από το 1799 μέχρι και την ολοκλήρωση του νέου Καθολικού τη δεκαετία του 1830. Στο σχέδιο του Μπάρσκι διακρίνεται και «το περί την μονήν φρούριον», το οποίο σύμφωνα με τις πηγές «ηύξησε» στα 1078 ο Συμεών, ο δεύτερος κτήτορας: ένας εσωτερικός περίβολος γύρω από το Καθολικό, ο οποίος προστατευόταν από μια δεύτερη γραμμή τειχών έξω από τη δυτική και τη νότια πλευρά του, τα οποία εν μέρει διατηρούνται ακόμη.

Μαρτυρία του Σταυρού, η χιλιετής παρουσία των μοναχών.

ΗΛΙΚΙΑ

ΗΛΙΚΙΑ

Σπάνια στην Ελληνική επικράτεια συναντά κανείς έναν θεσμό ή ένα ίδρυμα που παραμένει ζωντανό εδώ και περισσότερα από χίλια χρόνια. Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος αναφέρεται για πρώτη φορά σε ένα βατοπαιδινό έγγραφο του 998, που υπογράφει ο πρώτος κτήτοράς της, ο όσιος Ξενοφών, ως «μοναχός και ηγούμενος Μονής του Αγίου Γεωργίου». Αποτελεί λοιπόν ένα από τα πρώτα αθωνικά κοινόβια που ιδρύθηκαν την εποχή του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Μια μεγάλη συλλογή εγγράφων, επιγραφές, χειρόγραφα και κειμήλια, αλλά και η παράδοση και η προφορική ιστορία, στηρίζουν την μνήμη και την ιστορία αυτής της μακράς ζωής. Η μεγάλη ηλικία του Μοναστηριού είναι μοναδική παρακαταθήκη για την συλλογική μνήμη, που εορτάστηκε το 1998 όπως αρμόζει.