All posts by : admin

Η Μονή, πανηγύρησε το 1998 τη συμπλήρωση χιλίων ετών αδιάλειπτου ιστορικού βίου. Τον Οκτώβριο του 1998, κατά την πανήγυρη της Παναγίας της Οδηγητρίας, τελέστηκε λαμπρός εορτασμός, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Τελέσθηκε πατριαρχική Θεία Λειτουργία, συλλειτουργούντων του αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου και πολλών αρχιερέων. Στις εκδηλώσεις συμμετείχαν ο Πρόεδρος της ελληνικής Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουργός και πλήθος επισήμων και προσκυνητών.

Το έτος 1976 θα σηματοδοτήσει μία νέα περίοδο συστηματικής ανασυγκροτήσεως, μία εποχή πνευματικής καλλιέργειας και ακμής της αδελφότητος, με την εγκαταβίωση των πατέρων της νέας συνοδείας, υπό την πνευματική καθοδήγηση του Γέροντος αρχιμανδρίτου Αλεξίου. Τα μέλη της συνοδείας εγκαταβίωσαν με θείο πόθο για τη μοναχική τρίβο, αλλά και την διατήρηση των ιερών παραδόσεων της αθωνικής πολιτείας, σε όλες τις εκφάνσεις της, την ανακαινίση και συντήρηση των κτηρίων και ιερών κειμηλίων, καθώς και την κατασκευή νέων, περίτεχνων ιερών σκευών, εικόνων, λειτουργικών αντικειμένων, ως και ξυλουργικών παραδοσιακών κατασκευών. Επιπλέον, ιδιαίτερη μέριμνα καταβάλλεται και για τη διατήρηση της φιλάδελφης και πατροπαράδοτης προσφοράς και φιλοξενίας των πολυάριθμων προσκυνητών, που διέρχονται από τη Μονή.

Οι Ξενοφωντινοί πατέρες που είχαν καταφύγει στο μετόχι τους στη Σκόπελο, επέστρεψαν στη Μονή μετά την αποχώρηση των τούρκων στρατιωτών από το Άγιον Όρος το 1830. Από τις πρώτες τους μέριμνες υπήρξε η επανέναρξη των εργασιών για την ανέγερση του νέου Καθολικού. Η οικονομική κατάσταση της Μονής επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο, όταν μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας και του Αγίου Όρους τα αγιορειτικά μετόχια και τα κτήματα απαλλοτριώθηκαν από το ελληνικό Κράτος για να διανεμηθούν στους πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Νέο πλήγμα θα επιφέρει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, κατά τη διάρκεια του οποίου η Μονή αντιμετώπισε τη γήρανση και τη λειψανδρία, στοιχεία που οδήγησαν σε σχετική παρακμή της.

Η έκρηξη της αποτυχημένης επανάστασης του 1821 στη Μακεδονία, στην οποία πρωτοστάτησε ο Ξενοφωντινός μοναχός Γεδεών, οδήγησε στη διακοπή των σημαντικότατων για τη Μονή οικοδομικών εργασιών, ενώ μετά την αποτυχία της η Μονή πλήρωσε βαρύ τίμημα. Τέσσερις, τουλάχιστον, Ξενοφωντινοί μοναχοί, οι Χρύσανθος, Νεόφυτος, Ισαάκ και Ξενοφών μαρτύρησαν. Οι περισσότεροι πατέρες της Μονής αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν και να καταφύγουν στη Σκόπελο, φυγαδεύοντας ταυτοχρόνως εκεί και τα κειμήλιά της, ενώ η Μονή καταλήφθηκε από τούρκους στρατιώτες.

Μία καταστροφική πυρκαγιά στις 24 Φεβρουαρίου του 1817 αποτέφρωσε τη νεόδμητη νοτιοδυτική πτέρυγα, στην οποία, μεταξύ των άλλων φυλάσσονταν το αρχείο και η Βιβλιοθήκη της Μονής, με αποτέλεσμα να απωλεσθεί ένα μεγάλο τμήμα του αρχείου, καθώς και άλλα πολύτιμα κειμήλια και χειρόγραφα, μάρτυρες της ιστορικής της διαδρομής.

Η Μονή παρέμεινε υπό το καθεστώς της ιδιορρυθμίας ως το έτος 1784. Τότε, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, μετά από σχετικό αίτημα των πατέρων της Μονής, αποφάσισε την επανακοινοβιοποίησή της. Πρόκειται για ένα σημαντικό σταθμό όχι μόνον για την ιστορική πορεία της Μονής αλλά και ολοκλήρου του Αγίου Όρους, διότι συνιστά την πρώτη επαναφορά Μονής στο αρχέτυπο κοινοβιακό σύστημα. Ως το πλέον κατάλληλο πρόσωπο για την ηγουμενία ορίστηκε ο δραστήριος ιερομόναχος Παΐσιος ο Καυσοκαλυβίτης. Yπό την εμπνευσμένη ηγουμενία του, η Μονή κατόρθωσε να αντιμετωπίσει το δυσβάστακτο χρέος της. Ο Παΐσιος ευεργέτησε πολλαπλώς τη Μονή, αναδεικνύοντάς την πνευματικά και πρωτοπορώντας στην ανακαίνισή της. Το επιτυχές παράδειγμα της κοινοβιοποιήσεως της Μονής Ξενοφώντος ακολούθησαν μερικά χρόνια αργότερα και άλλες ιδιόρρυθμες Μονές.

Κατά τις αρχές του 18ου αιώνα στη Μονή διέμεναν μόνον Σέρβοι και Βούλγαροι μοναχοί, όπως μας πληροφορούν ο Ιωάννης Κομνηνός και ξένοι περιηγητές. Επιπλέον, ο γνωστός Ρώσος περιηγητής μοναχός Βασίλειος Μπάρσκυ επισκέφθηκε δύο φορές τη Μονή κατά το πρώτο ήμισυ του 18ου αιώνα και επισημαίνει τη δυσχερή θέση στην οποία βρισκόταν, εξαιτίας της λειψανδρίας που την διέκρινε, αφού μόλις τρεις έως τέσσερις μοναχοί εγκαταβιούσαν πλέον σ’ αυτήν.

Η έναρξη της Τουρκοκρατίας το 1424 στην περιοχή του Αγίου Όρους δεν επέφερε αρχικά πολύ σημαντικές αλλαγές. Ωστόσο, εν συνεχείᾳ και λόγω της επιβολής μεγάλης φορολογίας, η Μονή αντιμετώπισε σοβαρή κρίση, με αποτέλεσμα την είσοδο σ’ αυτήν σλαβόφωνων μοναχών. Παρά ταύτα, περί τα τέλη του 15ου αιώνα ανέκαμψε, όπως μαρτυρείται από τα έργα ανοικοδομήσεως που εκτελέσθηκαν κατά την περίοδο εκείνη. Στα έργα αυτά καθοριστική υπήρξε η συνδρομή χριστιανών ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας. H δήμευση των μοναστηριακών κτημάτων από τον σουλτάνο Σελίμ Β΄ το 1569 οδήγησε σε νέα οικονομική κρίση τη Μονή, ενώ λόγω της άστατης κατάστασης δεν άργησε να επικρατήσει το ιδιόρρυθμο καθεστώς, όπως και σε όλες τις άλλες αγιορειτικές Μονές.