Η θέση της Μονής, από τα νότια.

ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ
ΟΣΙΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ

ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ

Ο όσιος Ξενοφών μερίμνησε για την ανοικοδόμηση ενός μετρίων διαστάσεων μοναστηριακού συγκροτήματος και συνέταξε Διαθήκη ή Τυπικό, με το οποίο ρυθμίζονταν διάφορα θέματα λειτουργίας του κοινοβιακού βίου των πατέρων της Μονής. Από το έτος 1018 την ηγουμενία της Μονής ανέλαβε, μετά την παραίτηση του οσίου Ξενοφώντος, ο αδελφός του Θεόδωρος και διηύθυνε τα της Μονής τουλάχιστον ως το έτος 1035. Το έτος αυτό η Μονή μνημονεύεται για πρώτη φορά, προφανώς μετά την οσιακή κοίμηση του πρώτου κτήτορα, προς τιμήν του ως «του αγίου Γεωργίου του Ξενοφώντος».

Ο όσιος Ξενοφών, ο κτήτωρ, ο οποίος κρατά τη Μονή στο αριστερό του χέρι, ενώ με το δεξί ευλογεί.

Ο ΟΣΙΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ
(10ος ΑΙ.)

Ο ΟΣΙΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ (10ος ΑΙ.)

Οι αρχαιότερες ιστορικές μαρτυρίες για τη Μονή προέρχονται από δύο Βατοπαιδινά έγγραφα των ετών 998 και 1001, τα οποία υπογράφει ο πρώτος κτήτοράς της όσιος Ξενοφών ως «μοναχός και ηγούμενος Μονής του αγίου Γεωργίου». Ο όσιος Ξενοφών, ο οποίος μνημονεύεται και στο Βίο του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου, κατείχε σημαντική μόρφωση, όπως διαφαίνεται από τα έγγραφα που ιδιοχείρως συνέταξε, και συμμετείχε ενεργά σε διάφορες υποθέσεις Μονών του Αγίου Όρους, συνυπογράφοντας τα σχετικά έγγραφα, ως το 1017, έτος χρονολογήσεως του τελευταίου εξ αυτών. Από αυτόν τον όσιο πήρε το όνομά της η Μονή, όπως υποστηρίζει απερίφραστα ο μοναχός Ιάκωβος Νεασκητιώτης στο έργο του «Αθωνιάς» του 19ου αιώνα.

Ο Όσιος Ξενοφών και η οικογένειά του, η οποία αφιερώθηκε ολόκληρη στον ασκητικό βίο.

Ο ΑΓΙΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ
Ο ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΟΣ (6ος ΑΙ.)

Ο ΑΓΙΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ Ο ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΟΣ (6ος ΑΙ.)

Παλαιά, ευλαβής παράδοση της Μονής, βασιζόμενη σε μαρτυρίες της τέχνης και της υμνογραφίας, συνδέει την ίδρυσή της με το πρόσωπο του αγίου Ξενοφώντος του Συγκλητικού κατά τον 6ο μ.Χ. αιώνα και ειδικότερα με την ανέγερση ενός μικρού ναΐσκου αφιερωμένου στον άγιο Δημήτριο, περιστοιχιζόμενου από κάποια οικήματα. Πρόκειται για παράδοση που ανάγει την ίδρυση της Μονής στην περίοδο της προϊστορίας του ιερού Άθωνος, της άδηλης φάσεως του αγιορειτικού Μοναχισμού, την οποία σε ορισμένες όμως περιπτώσεις έρχονται να επιβεβαιώσουν τα τεκμήρια πρόσφατων αρχαιολογικών ανασκαφών.