Posts in category: Παναγία Γερόντισσα 1 – Παντοκρατορος

Κάποτε, κατά τη διάρκεια μιας επιδρομής Σαρακηνών στο Μοναστήρι, οι πατέρες ρίξανε την εικόνα στο κοντινό πηγάδι. Έπειτα βρέθηκε χάρις στην οδηγία των συγγενών ενός από τους Σαρακηνούς· αυτός ο δυστυχής βάρβαρος θέλησε από ανόητη περιφρόνηση που είχε για το ιερό αυτό κειμήιο των Χριστιανών, να σκίσει την εικόνα και να την κόψει σε κομμάτια, για να ανάψει με αυτά το τσιγάρο του. Εκείνη την ώρα όμως έχασε την όρασή του, εξαιτίας μιας τέτοιας θρασύτητας, και η εικόνα έμεινε μέσα στο πηγάδι επί 80 χρόνια. Αυτός ο βάρβαρος στο τέλος της ζωής του, επειδή αγωνιούσε και μετανοούσε γι᾽ αυτή του την αφροσύνη και ήλπιζε να νιώσει ανακούφιση και παρηγοριά, διέταξε τους δικούς του να πάνε οπωσδήποτε μετά τον θάνατό του στο Άγιον Όρος και να ανακαλύψουν εκεί την άγια εικόνα που ο ίδιος και οι σύντροφοί του είχαν κρύψει στο πηγάδι. Έτσι οι συγγενείς του βάρβαρου που μετανόησε ήρθαν στο Μοναστήρι, εκπληρώνοντας την εντολή του και υπέδειξαν τον τόπο όπου ήταν ριγμένη η εικόνα, από όπου την έβγαλαν με τιμές. Τέτοια παράδοση διατηρείται στο Μοναστήρι γι᾽ αυτήν την θαυματουργή εικόνα.»

Στη νεότερη αργυρή απένδυση της εικόνας διακρίνεται ένα πιθάρι, το οποίο έγινε σε ανάμνηση θαύματος της Υπεραγίας Θεοτόκου. Κάποια μέρα, κι ενώ προσευχόταν μπροστά της ο ηγούμενος, γέμισαν θαυματουργικά με λάδι τα άδεια πιθάρια του Μοναστηριού. Η Παναγία Γερόντισσα οικονόμησε για τους μοναχούς της, απλά και πρακτικά. Το πιθάρι από το οποίο ανέβλυσε λάδι σώζεται ως προσκυνητάρι μέχρι σήμερα και δείχνει ότι το κάτω μέρος της πτέρυγας των κελλιών των πατέρων ήταν λαδαριό με οξυπύθμενους πίθους εμπεπηγμένους στην άμμο.

«...βρισκόταν μέσα στο ιερό. Κάποτε υπήρχε στο μοναστήρι ένας ηγούμενος ενάρετος και ηλικιωμένος, ο οποίος αρρώστησε και λίγο πριν πεθάνει του αποκαλύφθηκε η ώρα του θανάτου του. Επειδή λοιπόν ποθούσε πριν την αναχώρησή του για την αιώνια ζωή να καταξιωθεί τα αμόλυντα και ζωοποιά μυστήρια του Κυρίου μας, παρακαλούσε τον εφημέριο να επισπεύσει λίγο κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Ο εφημέριος δεν έδωσε καμία προσοχή στο αίτημα του ηγουμένου και προχωρούσε αργά. Άκουσε λοιπόν ξαφνικά την εικόνα της Θεοτόκου, που όπως είπαμε βρισκόταν τότε στο ιερό, να τον προστάζει να εκτελέσει την επιθυμία του ηγουμένου του. Γι᾽ αυτόν τον λόγο η άγια ευτή εικόνα πήρε το προσωνύμιο «Γερόντισσα».

Η θαυματουργή εικόνα συνδέεται με πολλές διηγήσεις και αναφορές για σωτήριες παρεμβάσεις στην πρόσφατη και παλιότερη ιστορία της Μονής. Τον κορμό της προφορικής ιστορίας για την εικόνα καταγράφει το 1861 το έργο Ἀνωτέρα ἐπισκίασις ἐπὶ τοῦ Ἄθω, που εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου εξηγείται και το ασυνήθιστο προσωνύμιο της Παναγίας. Σε σύγχρονη απόδοση το κείμενο αναφέρει: «Η άγια αυτή εικόνα παλιότερα...

Στον βορειοανατολικό πεσό του καθολικού στέκεται ολόσωμη μέσα σε προσκυνητάρι η Θεοτόκος Γερόντισσα, η εφέστια εικόνα της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος. Εκείνος που βρίσκεται στον κυρίως ναό νιώθει την θέση της ψηλής σιλουέτας μέσα στον χώρο, ακόμη και όταν δεν την κοιτάζει. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν οι κτήτορες την μετέφεραν από την Κωνσταντινούπολη ώστε να θεμελιώσουν το μοναστήρι, την τοποθέτησαν στο σημείο όπου είχαν επιλέξει και άρχισαν τις εργασίες. Το επόμενο πρωΐ, όμως, η εικόνα βρέθηκε στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η Μονή. Οι κτήτορες την επανέφεραν στην αρχική θέση και συνέχισαν τις εργασίες. Την άλλη μέρα η εικόνα βρέθηκε για δεύτερη φορά στη σημερινή τοποθεσία της Μονής. Μετά και την τρίτη επανάληψη του θαύματος, οι κτίτορες αποφάσισαν να ακολουθήσουν την υπόδειξη της Παναγίας για τη θέση της Μονής. Η αρχική θέση που είχαν διαλέξει ταυτίζεται με εκείνην όπου βρίσκεται σήμερα το παρεκκλήσι του Αγίου Αθανασίου, 500 περίπου μέτρα βορειοδυτικά του μοναστηριού.